کرنبری؛ از حقایق تغذیه ای تا مکملی برای سلامت قلب - کتاب یار مهربان

به گزارش کتاب یار مهربان، کرنبری که تحت اسم توت خرس هم شناخته می گردد، گیاهی رونده، همواره سبز و از نزدیکان تمشک آبی و سیاه دار سرخ است. رایج ترین گونه از کرنبری ها با نام علمی Vaccinium macrocarpon بومی آمریکای شمالی است اما انواع دیگر به صورت وحشی در طبیعت هم یافت می شوند.

گفتنی است که به دلیل طعم بسیار تیز و ترش، به ندرت این گیاه را خام مصرف می نمایند. از این رو معمولا از آبمیوه کرنبری به صورت خام استفاده می گردد که اغلب هم طعم آن به یاری شیرین نماینده های مصنوعی متعادل سازی خواهد شد. روش مصرف دیگر که ساده ترین راه انتقال کرنبری به بدن به تعداد می رود چیزی نیست جز مکمل های دارویی حاوی عصاره و یا پودر خشک شده این گیاه متفاوت(موجود در داروخانه ها). البته انواع پودر و دمنوش کرنبری هم در بازار ایران موجود است.

کرنبری سرشار از ویتامین ها و ترکیبات گیاهی مفیدی است که حتی بعضی از آنها قادر به محافظت از بدن در برابر ابتلا به عفونت های مجاری ادراری هستند. در واقع شاید این کاربرد مهم ترین دلیل فرمولاسیون کرنبری در مکمل های دارویی باشد.

محتوای تغذیه ای

کرنبری تازه متشکل از 90 درصد آب و 10 درصد محتویات دیگر است که بخش اعظم این ظرفیت به جای مانده را کربوهیدرات و فیبر به خود اختصاص می دهد. ترکیبات مغذی به ازای یک فنجان کرنبری خام و شیرین نشده (معادل حدودا 100 گرم) به قرار زیر خواهند بود:

- کالری: 46

- آب: 87 درصد

- پروتئین: 0.4 گرم

- کربوهیدرات: 12.2 گرم

- شکر: 4 گرم

- فیبر: 4.6 گرم

- چربی: 0.1 گرم

شکر موجود در ساختار کرنبری اساسا شامل قندهای ساده مانند سوکروز، گلوکز و فروکتوز است. فیبر هم به صورت محلول و نامحلول است و از نمونه های اصلی آن می توان به پکتین، سلولز و همی سلولز اشاره نمود. از آن جایی که این گیاه حاوی فیبر محلول است، مصرف بیش از حد آن منجر به بروز علائم گوارشی مانند اسهال می گردد.

ترکیب تغذیه ای کرنبری تنها محدود به موارد مذکور نیست و در این میان می توان از انواع ویتامین ها و مواد معدنی به خصوص ویتامین ث هم نام برد:

- ویتامین ث: ویتامین ث که تحت اسم آسکوربیک اسید هم شناخته می گردد، از جمله آنتی اکسیدان های غالب در کرنبری به تعداد می رود و برای حفظ سلامت پوست، ماهیچه ها، استخوان و سیستم ایمنی ضروری است.

- منگنز: در بیشتر غذاها یافت می گردد و برای رشد، متابولیسم و سیستم آنتی اکسیدانی بدن عاملی حیاتی است.

- ویتامین E: یک کلاس از آنتی اکسیدان های ضروری محلول در چربی است.

- ویتامین K1: این ویتامین برای فرایند انعقاد خون ضروری است و یکی از مهم ترین ترکیبات بدن به تعداد می رود.

- مس: یک عنصر کمیاب است و اغلب به میزان کمی در رژیم غذایی غربی وجود دارد. مصرف ناکافی مس ممکن است به تاثیرات منفی قابل ملاحظه ای بر سلامت قلب منتهی گردد.

کرنبری بعلاوه دارای ترکیبات گیاهی و آنتی اکسیدان های فعال زیستی است، به ویژه پلی فنول های فلاونولی. این دسته از اجزای گیاهی بیشتر در پوست کرنبری تجمع می یابند:

- کوئرستین: فراوان ترین آنتی اکسیدان پلی فنولی موجود در کرنبری محسوب می گردد. در واقع کرنبری ها از جمله غنی ترین میوه های منبع کوئرستین به تعداد می فرایند.

- میریستین: یکی دیگر از آنتی اکسیدان های عمده پلی فنولی کرنبری است که فواید سلامتی متعددی به همراه دارد.

- پئونیدین: در کنار سیانیدین، پئونیدین هم مسئول رنگ قرمز میوه های کرنبری و اثرات متنوع آن بر سلامتی سیستم بدن است.

- اسید اورسولیک: یک ترکیب تری ترپنی است. در بسیاری از داروهای گیاهی سنتی وجود دارد و دارای اثرات ضد التهابی قوی است.

- پروآنتوسیانیدین تایپ آ: به نام تانن های متراکم هم شناخته می شوند و در مقابل عفونت های مجاری ادراری موثر هستند.

پیشگیری از عفونت های مجاری ادراری

عفونت های ادراری یکی از شایع ترین انواع عفونت های باکتریایی به ویژه در میان زنان محسوب می گردد. این عفونت اغلب به وسیله باکتری روده ای اشریشیا کلی در پی اتصال پاتوژن به سطح داخلی مثانه و دستگاه ادراری ایجاد خواهد شد.

این در حالی است که پروآنتوسیانیدین تایپ آ مانع از چسبیدن باکتری به دیواره مثانه و مجاری ادراری شده و به اسم یک اقدام پیشگیرانه علیه ابتلا به عفونت احتمالی عمل می نماید. هرچند کرنبری فواید سلامتی متنوعی دارد، اما امروزه بیشتر مکمل های فراوری شده حاوی عصاره این گیاه برای پیشگیری از ابتلا به عفونت های مجاری ادراری و بعلاوه درمان یاریی مورد استفاده قرار می گیرند.

سلامت سیستم قلبی- عروقی

بر اساس مقاله منتشر شده به وسیله مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری آمریکا، کرنبری حاوی آنتی اکسیدان های مختلفی است که به احتمال زیاد برای سلامت دستگاه قلبی- عروقی مفید هستند. در این میان می توان به آنتوسیانین ها و کوئرستین اشاره نمود. به نظر می رسد که فرآورده های حاوی کرنبری یا آبمیوه های طبیعی آن از مسیرهای زیر به سلامت قلب یاری نمایند:

- افزایش کلسترول خوب یا HDL بدن

- کاهش کلسترول بد یا LDL خصوصا در بیماران مبتلا به دیابت

- محافظت از LDL در برابر اکسیداسیون

- کاهش سفتی عروقی در افراد مبتلا به بیماری های قلبی

- کاهش فشار خون

- کاهش سطح هوموسیستئین خون و در نتیجه پایین آمدن خطر التهاب عروق خونی

در مجموع همانطور که گفته شد، مصرف اصولی و به میزان کرنبری برای افراد سالم بی خطر خواهد بود. با این حال استفاده افراطی از این گیاه منجر به ناراحتی معده شده و مخاطرات گوارشی را به همراه دارد. بعلاوه دیده شده که مصرف بیش از حد کرنبری ریسک ابتلا به سنگ کلیه را در افراد مستعد افزایش می دهد.