هفت سین از نگاهی دیگر - کتاب یار مهربان

به گزارش کتاب یار مهربان، اول بهار ، شروع سال نو و شکوفایی مجدد طبیعت است . در فرهنگ ایرانیان ، رسم و باوری کهن وجود دارد که همه اعضای خانواده در موقع سال نو ، در خانه خود در کنار سفره هفت سین گرد هم جمع می شوند . در سفره سفید رنگ هفت سین که نماد گستردگی دنیا ، پاکی و سفید بختی است ، هفت خوارکی که به زبان و شیرین و غنی پارسی با

هفت سین از نگاهی دیگر

نویسنده:ارزو رضا زاده کارشناس ارشد علوم تغذیه (فارق التحصیل دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی)مدرس دانشگاه ازاد

اول بهار ، شروع سال نو و شکوفایی مجدد طبیعت است . در فرهنگ ایرانیان ، رسم و باوری کهن وجود دارد که همه اعضای خانواده در موقع سال نو ، در خانه خود در کنار سفره هفت سین گرد هم جمع می شوند . در سفره سفید رنگ هفت سین که نماد گستردگی دنیا ، پاکی و سفید بختی است ، هفت خوارکی که به زبان و شیرین و غنی پارسی با حرف سین شروع می گرد ،چیده می شود . عدد هفت در نزد ایرانیان از دیرباز تا کنون عددی مقدس بوده و صندلی ویژه ای دارد و نماد نامیرایی ، جاودانگی و کمال است . بعلاوه هر سین نماد مفهومی است که ریشه در فرهنگ ایرانیان داد :

سیب : نماد باروری و زایش ، سیر : نماد تندرستی ، سنجد : نماد مهر و عشق ، سرکه : نماد صبر و شکیبایی ، سمنو : نماد فراوانی ، خوراک و غذاهای خوب و پر نیرو ، سماق : نشان برکت آشپزخانه و پخت و پز ، سبزی ، سبزی و سنبل : نشان شادی ، سرسبزی و خوشبختی

نیاکان ما در سفره هفت سین ، پیغام سالم زیستن را سینه به سینه به نسل معاصر رسانده اند . اگر به ارزش های غذایی حیات بخش ، اعجازآور و حیرت انگیز خوراکی های تشکیل دهنده سفره هفت سین توجه شود ، آن وقت درمی یابیم که در بطن تک تک خوراکی های این سفره ، پیغام با ارزش و گرانبهایی برای حفظ سلامتی نهفته است .

در این مقاله به خواص تغذیه ای سین های موجود در سفره هفت سین می پردازیم :

1- سیب :

در گذشته از سیب به اسم غذای خدایان و الهه ها یاد می شد . بعلاوه آن را به اسم پاداش کار نیک هدیه می دادند و در گذشته از سیب به اسم غذای خدایان و الهه ها یاد می شد . بعلاوه آن را به اسم پاداش کار نیک هدیه می دادند و امروزه سیب از میوه های پرطرفدار و خوشمزه در دنیا محسوب می شود . مهم ترین ماده معدنی موجود در سیب پتاسیم است که آن را عنصر جوانی می نامند . سایر خواص درمانی سیب عبارتند از : حفظ طراوت و شادابی پوست (به دلیل سرشار بودن از ویتامین های B2,C,A و مواد معدنی آهن ، مهمیم ، کلسیم و پتاسیم) ، تنظیم کننده فشار خون (به دلیل مهمیم ، کلسیم و پتاسیم) ، حفظ سلامتی دندان ها و لثه ها ، تقویت کننده معده و کبد ، حفظ سلامتی دستگاه گوارش ، آرام بخش (به دلیل وجود ویتامین های گروه B، مهمیم ، فسفر و بعضی ریز مغذی های دیگر)، مقوی مغز (به دلیل وجود فسفر) پیشگیری کننده از بروز بیماری نقرس و درد مفاصل ، مؤثر در کنترل قند خون در افراد دیابتی (به دلیل وجود پکتین) و کاهش کلسترول خون (به دلیل وجود پکتین) .

2- سیر :

رسول اکرم (ص) فرموده اند که سیر شفای هفتاد بیماری است . ترکیب شیمیای فعال سیر -S آلیل سیستئین است . بعلاوه سیر حاوی ماده بدون بوی آلیین است که در اثر خرد شدن سیر تبدیل به ماده ای به نام آلیسین می شود . این ماده مسؤول بسیاری از اثرات مفید سیر در سلامتی انسان است .

اثرات درمانی سیر :

کاهنده کلسترول بد خون (LDL) ، ضد سرطان ، افزایش دهنده رقت خون ، ضدعفونی کننده در برابر عفونت های قارچی ، ویروسی و باکتریایی ، افزایش دهنده مصونیت بدن در مقابل بیماری ها (مثلاً درمان سرماخوردگی و زکام) ، کاهش فشار خون و کاهش بروز بیماری های انسدادی عروق (به دلیل دارا بودن ویتامین های گروه Bو ویتامینC) و مژثر در درمان سل و بیماری های ریوی . درخت سنجد یک ماده شیمیایی دارویی مهم به نام تتراهیداین میوه سرشار از آنتی اکسیدان های بسیار قوی شامل ویتامین E.C و کاروتنوئیدها ، ترکیبات فلاوونوئیدی ، اسیدهای چرب ضروری نظیر اسیدلینوئیک و اسید لینولنیک و بعلاوه سیتواستراول ها است . از پوست درخت سنجد یک ماده شیمیایی دارویی مهم به نام تتراهیدروآرمور - متیل -N و از برگ آن آلکانویید استخراج می شود که در صنایع داروسازی کاربرد دارد .

4 - سرکه :

سرکه از اثر باکتری مخصوص سرکه به نام استوباکترها بر کربوهیدرات های مختلف موجود در انواع میوه همانند انگور ، کشمش ، سیب یا غلات حاوی مالت وسایر مواد غذایی حاوی کربوهیدرات نظیر سیب زمینی تهیه می شود و کاربردهای فراوانی دارد . بیشتر خواص درمانی سرکه به دلیل وجود اسید استیک (جوهر سرکه) در آن می باشد . بعلاوه سرکه ، سرشار از ویتامین ها و املاح معدنی است .

خواص درمانی سرکه عبارتند از : به هضم غذا و کاهش نفخ شکم (به دلیل افزایش ترشح آنزیم ها و شیره های گوارشی) یاری می نماید ، سطح چربی خون و کلسترول بد خون (کلسترول -LDL)را در افراد مبتلا به هایپرلیپیدمی و هایپر کلسترولمی بهبود می بخشد ، نقش ضدعفونی کننده و خاصیت آنتی بیوتیکی دارد ، در برطرف جرم دندان و یاری به سیستم صفرا مفید است . بعلاوه مصرف سرکه همراه با رژیم های غذایی کم کالری و متعادل ، در کاهش وزن مؤثر است . هر چند شواهدی مبنی بر اینکه مصرف سرکه به تنهایی بر روی کاهش وزن مؤثر باشد در دسترس نیست .

5- سمنو : ب

ه ویژه اسید فولیک و ویتامین B1 است و برای سلامت سیستم عصبی مفید می باشد . دریافت اسید فولیک در تکامل سیستم عصبی جنین لازم است ، بنابراین مصرف سمنو در زنان باردار به ویژه 3 ماهه اول بارداری که زمان تشکیل لوله عصبی است توصیه می شود . ویتامین های گروه B برای بهبود شرایط پوست ، تقویت موی سر و جلوگیری از ریزش آن هم مفید هستند .

جوانه گندم غنی از ویتامین E است که این ویتامین به دلیل دارا بودن خاصیت آنتی اکسیدانی باعث پیشگیری از بروز سرطان می شود . بعلاوه ویتامین E به شادابی پوست یاری می نماید و پیری را به تأخیر می اندازد . این ویتامین در فراوری مثل هم نقش مؤثری دارد .

حاوی مقادیر قابل توجهی ویتامین C می باشد و در پیشگیری و درمان افسردگی و برطرف خستگی بسیار مؤثر است .

آهن موجود در سمنو برای خونسازی بدن مطلوب است ، در نتیجه مصرف آن به افراد در سنین رشد و هم زنان 20 تا 50 ساله (سنین باروری) توصیه

می شود .

کلسیم ، فسفر و پتاسیم موجود در سمنو برای پیشگیری از پوکی استخوان در سالمندان و افزایش استحکام استخوان ها در سنین رشد مؤثر است .

علیرغم خواص بی نظیر سمنو ، نباید در مصرف این فراورده زیاده روی کرد ،زیرا قند موجود در سمنو مانند هر نوع شیرینی دیگر در بدن فراوری انرژی می نماید و مازاد آن موجب چاقی و اضافه وزن می شود . بیماران دیابتی هم باید حتماً تحت نظر پزشک از آن استفاده

کنند .

6- سماق :

سماق ماده غذایی است که به اسم چاشنی زندگی بر سر سفره هفت سین قرار داده می شود .

این چاشنی پرطرفدار دارای خواص درمانی زیر است :

خاصیت آنتی اکسیدانی دارد و از بروز سرطان ها جلوگیری می نماید ، برای بیماران دیابتی مفید است ،در درمان بیماری نقرس مؤثر است ، خاصیت ضد میکروبی دارد ، اشتها را تحریک می نماید ، به دلیل داشتن تانن فراوان ، قابض و پاک کننده معده می باشد ، چربی خون را کاهش می دهد و در برطرف غلظت خون مؤثر است . بعلاوه کمپرس با سماق در التیام زخم ، سوختگی ، اگزما و عضو ضرب دیده مؤثر می باشد .

7- سبزی :

سبزی ها سرشار از فیبر ، ویتامین ها ، مواد معدنی و انواع آنتی اکسیدان ها می باشند و در پیشگیری از سرطان ، اضافه وزن و چاقی ، کاهش جذب کلسترول و چربی موجود در غذا و بهبود سطح چربی های خون و بعلاوه حفظ سلامت عروق مؤثر هستند و مصرف بالای آنها در افراد مبتلا به بیماری های قلبی - عروقی توصیه می شود .

آشنایی با خواص تغذیه ای این هفت سین شفا بخش نشان می دهد که پیشینیان ما چگونه نمادهای شادمانه زیستن و سلامتی را با یکدیگر تلفیق کرده و این فرهنگ کهن را نسل به نسل منتقل کرده اند.

منبع:دنیای تغذیه ش94

منبع: راسخون