ابعاد و زوایا عشق آتشین به رونالدو چه بود؟، نوجوانان دنبال هویت بودند یا جو زده شدند - کتاب یار مهربان

به گزارش کتاب یار مهربان، بخش اعظم جمعیتی که اطراف فرودگاه امام (ره) ساعت ها به انتظار ستاره پرتغالی نشستند و با شوق وذوق او را تا هتل اسپیناس همراهی کردند، نوجوانان و جوانان بودند.

روزنامه کتاب یار مهربان؛ گروه خانواده، رابعه تیموری :در میان این جمعیت بزرگ، بزرگسالان و پدر و مادرهای بسیاری هم طرفداران خردسال رونالدو را همراهی کردند تا وظیفه خود برای شاد کردن بچه هاشان را تمام وکمال به خاتمه برسانند. فارغ از نظرات مختلفی که درباره ابراز علاقه غلیظ و آتشین طرفداران نوجوان ایرانی مطرح شده، علت و ریشه این شیوه ابراز علاقه و طرفداری یک چهره ورزشی جای اما و اگر دارد. حسین شکیب راد معتقد است تغییر معیارهای هویت یابی نوجوانان سبب این ابراز احساسات اغراق شده می گردد. در گزارش زیر این کارشناس و پژوهشگر حوزه نوجوان به دلایل و چرایی این موضوع پرداخته است :

حسین شکیب راد/ پژوهشگر حوزه کودک و نوجوان

نوجوان هویت جو است

حسین شکیب راد ویژگی های شخصیتی نوجوانان را از عوامل موثر در بروز رفتارهایی مانند طرفداری های آتشین می داند و می گوید : اساسا نوجوانان در پی پیدا کردن هویت خود هستند و داشتن هویت فردی برای این نسل از اهمیت ویژه ای برخوردار است. آنها برای پیدا کردن این هویت گمشده خود به راه های مختلفی متوسل می شوند. او به تفاوت شیوه هویت یابی نسل امروز با نسل گذشته اشاره می نماید و می گوید : نسل گذشته هویت خود را از مهارت ها، فعالیت ها و مشاغل خود به دست می آوردند. مثلا ما می بینیم که بسیاری از فامیلی ها و نام های خانوادگی به شغل فرد اشاره می نماید. مثلا فامیلش جورابچی، چایچی و... است که نشان می دهد افراد هویت خود را از کسبشان گرفته اند. این مسئله سبب شده بود نوجوانان هم علاقه مند باشند تابستان ها و در ایام فراغت خود به یادگیری حرفه ای بپردازند و خودشان را به عنوان شخصی دارای مهارت به دیگران بشناسانند. این پژوهشگر حوزه کودک و نوجوان ادامه می دهد : اما نوجوان نسل نو هویتش را از مصرفش می گیرد. این نوجوان در کنار پروفایلش می نویسد : من طرفدار موسیقی کره ای هستم یا من پرسپولیسی هستم یا من گوشی اپل استفاده می کنم. یعنی مصرف خود را هویت خود می داند. این ویژگی در نسل نو بسیار پررنگ است و طرفداری از یک فرد یا یک محصول، یک فیلم یا یک موسیقی برای آنها هویت ایجاد می نماید. او طرفداری آتشین نوجوانان از شماره 7 باشگاه النصر را هم ناشی از این احتیاج به کسب هویت عنوان می نماید و می افزاید : در این فضا و اتمسفری شخصیت های محبوب جهانی و ملی اهمیت زیادی پیدا می نماید و نوجوان برای این که هویت پیدا کند، خود را به افرادی مانند رونالدو متصل می نماید.

او تغییر مفهوم مرز در پندارهای نوجوانان را از ویژگی های این نسل ذکر می نماید و می گوید : نوجوان امروز خودش را به مرزهای جغرافیایی و سیاسی محدود نمی نماید. او در فضای مجازی برای خود دوستان خارجی دارد که با هم تعامل برقرار می نمایند.

علایق بدون مرز

شکیب راد به تغییر مفهوم مرز در نگرش نوجوانان اشاره می نماید و ادامه می دهد : نسل امروز مهاجرت و ترک وطن را نشانه نداشتن تعصب و بی عرقی نمی داند و باور دارد که همه جا خاک خدا است و نباید فرد را به مرزها محدود کرد. تعاریف علایق این نسل هم گسترده شده است.

رواج داشتن طرفداری از نسل های گذشته تا امروز موضوعی است که این پژوهشگر حوزه نوجوان در ادامه صحبتش به آن اشاره می نماید. او می گوید : طرفداری چهره های ورزشی خارجی در نسل های پیش هم وجود داشته، اما تفاوت طرفدار نوجوان امروزی با نسل گذشته این است که این نسل با یک بازیکن خارجی احساس فاصله نمی نماید و بین خود و یک چهره خارجی مرزی را نمی بیند. درعین حال این بی مرز بودن نوعی نامحدود بودن را برای او به وجود می آورد. به همین علت اصلا در چهارچوب های او نمی گنجد که بگوییم فرد باید به انسان های فرهیخته تری علاقه داشته باشد یا بگوییم علاقه باید محدودیت داشته باشد و نباید تو فردی را بی حد و مرز دوست داشته باشی. او شرح می دهد : خواسته های نسل نو نسبت به خواسته های نسل گذشته تفاوت زیادی دارد. چون منبع شناختیش تغییر نموده است. دو دهه قبل کتاب ها و چند شبکه تلویزیونی محدود منبع اطلاعاتی نوجوانان بود که سبب می شد خواسته های آنها محدودتر گردد، ولی وقتی با داشتن یک دستگاه تلفن همراه، یک فضای نامحدود اینترنت در اختیار نوجوان قرار می گیرد، او سلایق مختلف جهان را می بیند و طبیعتا هرچیزی را می بیند، طلب می نماید. نوجوانی که در فضای بازی جی تی ای انواع خودروها و اتومبیل های گرانقیمت را استفاده می نماید، در فضای واقعی هم دوست دارد این وسایل را داشته باشد. این علایق و دلبستگی ها به امکانات مادی محدود نمی گردد و در شکل گیری گرایش ها و احساسات مادی گرایانه در نوجوانان هم تاثیرگذار است.

غفلت در حوزه فرهنگ

شکیب راد کم کاری ها و غفلت های متولیان حوزه های فرهنگی را در رشد این ویژگی های نوجوانان بی تاثیر نمی داند و می گوید : ما در جهاد تبیین به خوبی کار نکردیم. یعنی نتوانسته ایم فضایی را به وجود آوریم که مقهوریت نوجوان در برابر جذابیت کاراکترهای خارجی کاهش پیدا کند. روی لباس نوجوانان ما عکس شخصیت های خارجی مانند استیوجابز یا چه گوارا یا رونالدو چاپ می گردد و به نوعی آن ارتباط معنادار را با موفقیت های داخلی شخصیت های کشور خودش احساس نمی نماید. از سوی دیگر در نسل امروز نوعی عدم خودباوری هم وجود دارد که حتی اگر به یک فرد ایرانی هم علاقه مند می گردد، به فرد ایرانی علاقه پیدا می نماید که از این مرزها عبور نموده، خارج از کشور زندگی می نماید و با آنها فرق دارد.

این پژوهشگر خانواده معتقد است خانواده ها باید در مقابل این رفتارهای نوجوانان برخوردهای سنجیده ای داشته باشند. او شرح می دهد : خانواده ها نباید به این احساسات نوجوانان پروبال دهند و به رسمیت شناختن بسیاری از این احساسات باعث می گردد ما دچار تنش شویم. وقتی ما فکر می کنیم نوجوان دچار چالش شده ممکن است رفتار و برخوردهای غلطی داشته باشیم. ما باید بپذیریم این ویژگی ها از خصوصیات دوران نوجوانی است و تا زمانی که رفتارهای هیجانی نوجوان مانند طرفداری یک چهره ورزشی از چهارچوب معمول خود عبور ننموده و سبب نشده نوجوان هزینه های هنگفت یا زمانی غیرطبیعی برای این علایق خود صرف کند، نباید نگران شویم و رفتاری نشان دهیم که نوجوان به بروز واکنش های لجبازانه روی آورد و برای رسیدن به خواسته های خود به مسیرهای نادرست متوسل گردد. او مصاحبه را محور تعامل خانواده و بچه ها عنوان می نماید و تذکر می دهد : بایدمصاحبه در فضایی هم سطح و محبت آمیز صورت بگیرد و در عین به رسمیت شناختن شخصیت نوجوان، نگاه از بالا به پایین نسبت به او نداشته باشیم.

الگوی صحیح ارائه دهیم

شکیب راد توجه به جهاد تبیین را برای بهبود رفتار نوجوانان ضروری می داند و می گوید : رسانه ما نباید فقط به طرد الگوهای رفتاری غلط بپردازد و باید با ارائه الگوی جذابی که ملاک و معیارهای ارزشمندتری از الگوهای خارجی دارد، به نوجوانان یاری کنیم. در ارائه این الگوها نباید از یاد ببریم که نوجوان در پی خاص و ویژه بودن است و ما باید به او یاری کنیم فردیت خود را حفظ کند و برای دیده شدن به جای این که به مصرف روی بیاورد، خودش تولیدنماینده باشد.

او توجه به جهاد تبیین را برای بهبود رفتار نوجوانان ضروری می داند و می گوید : مثلا در رشته ای هنری به جای این که طرفدار یک هنرمند باشی خودت در رشته هنری مورد علاقه ات موثر و تولیدنماینده باش. وقتی نوجوان ببیند به وسیله اتفاقات مثبت دیده شده، تلاشش را برای رشد خود می گذارد نه این که توان و انرژیش را برای طرفداری از یک چهره بگذارد.

جوزدگی خاص نوجوانان نیست

این کارشناس خانواده مصاحبهی منطقی و مبتنی بر استدلال را تنها راه برای متعادل کردن احساسات نوجوانان پرسشگر امروزی می داند.

او به رواج فرهنگ جوزدگی در جامعه اشاره می نماید و می گوید : اتفاقی که در خصوص استقبال از رونالدو شاهد بودیم نوعی جوزدگی است که مختص نوجوانان ما هم نیست و کل جامعه درگیر این حالت هستند. شکیب راد جوزدگی را در رقم خوردن بسیاری از حوادث و اتفاقات اخیر موثر می داند و می افزاید : اگر شخص احساس کند در صورت همراه نشدن با اعضای جمع، در آن گروه پذیرش نخواهد داشت، دچار جوزدگی می گردد که از ضعف خودباوری نشات می گیرد.