قدم زدن در خیابان مشهور باغ آذری ، تهرون تهرون که میگن، همین خیابان عباسیه؟ - کتاب یار مهربان

به گزارش کتاب یار مهربان، شاید برای خیلی از کسانی که از ترمینال جنوب برای نخستین بار پا به شهر بزرگ تهران می گذارند، مرکز برایشان فقط خیابان عباسی باشد و دستفروش ها و اغذیه فروشی هایش. چه بخواهیم و چه نخواهیم خیابان عباسی با تمام کم و کاستی ها و زشتی و زیبایی هایش، قدمگاهی برای خیل مسافران است.

کتاب یار مهربان - رضا نیکنام : قدیم ترها مردم روراست تر بودند و هرچه که به چشم می دیدند به زبان می آوردند. نامی هم که سر یک خیابان یا یک کوچه می گذاشتند بی علت نبود؛ اگر در یک کوچه نجاری بود می شد کوچه نجاری یا اگر قناتی در کوچه بود، می شد کوچه قنات! بستگی داشت که چه چیزی از بقیه مهم تر و تو چشم تر است. وقتی خیابانی عباسی بود و تا زانو درخاک و گل فرو می رفتی، تعارف نداشتند و یک خاکی می بستند به دم عباسی و می شد عباسی خاکی. قدیم ترها، خاکی بودن یک خیابان امری عادی بود و حالا چه علتی داشت که نام یک خیابان را بگذارند خیابان عباسی خاکی، خدا عالم است. ما که در آن روزگاران نبودیم، اما حالا در اوقات عصرگاهی سرکی کشیدیم به حال و هوای امروز این خیابان.

خواندنی های بیشتر را اینجا دنبال کنید

مردمانی با کوله باری از سفر

معمولاً مسافرانی که در ایستگاه مترو ترمینال جنوب پیاده یا سوار می شوند به نسبت بقیه ایستگاه ها، بار و بندیلشان بیشتر است و با توجه به اینکه چه ساعتی از شبانه روز و یا چه تعداد مسافری که سوار یا پیاده می شوند، وسایلشان کم یا زیاد می گردد. ساک هایی که با تنبلی، قرقرکنان روی زمین کشیده می شوند و سربازهایی که کوله پشتی به دوش، به سمت ترمینال برای رسیدن به اتوبوس هستند و یا آدم هایی که با خوشحالی از اینکه لحظاتی دیگر خانواده هایشان را می بینند، به سمت ورودی مترو در حال دویدنند!

بچه هایی که خوشحال هر کدام یک طرف ساک را گرفته اند و ته دلشان غنج می رود که می روند به شهرستان، برای گذران چند روزی و دویدن در کوه و دشت و تا دلشان بخواهد خوردن میوه های نشسته از روی درخت و از ته دل جیغ و داد کردن؛ و پدر خسته ای که پاشنه کفشش را خوابانده و لخ لخ کنان چمدان قدیمی اش را می کشد و پشت سر زن و بچه اش می رود. اینها تصاویری کوتاه، اما پرقصه از نمای یک خیابان قدیمی در جنوب تهران است.

داستان دستفروش ها و بساطشان

همان دم درخروجی مترو ترمینال جنوب، پیرمرد فقیری چند اسکناس به دست، التماس دعا دارد و مرتب از این سمت ورودی مترو به سمت دیگر تغییر مکان می دهد و کیسه خالی برنجی را همراهش می کشد. بساط دستفروش ها هم از ابتدای در ورودی آغاز می شوند و به سمت چپ امتداد پیدا می نمایند. اما دست راست مرد جوانی زیراندازی را به دقت پهن نموده و پسر بچه ای 5-6 ساله را رویش نشانده و با باد بزن، زغال هایی را باد می زند که حالا حالاها خیال سرخ شدن ندارند. بوی زغال در هوا پیچیده، نگاهم را می چرخانم و دنبال چیزی برای کباب شدن می گردم و بالاخره گونی بلال ها را روی موتورش پیدا می کنم و خیالم راحت می گردد! اما علت آوردن پسربچه برایم معما می ماند. دستفروش ها اغلب مرد هستند و بیشتر جنس های مردانه می فروشند؛ از کمربند و کیف موبایل گرفته، تا شلوار و پیراهن و تی شرت های مردانه. حتی بدلیجاتشان مردانه است و کیف هایی که جان می دهند برای اینکه به دست بگیری و همه آقا مهندس صدایت نمایند!

مرد دوچرخه سوار خیال پیاده شدن ندارد!

زن و مرد جوانی که در مترو با هم همسفر بودیم مثل من چند بار پیاده رو را گز می نمایند تا بالاخره سوغاتی بخرند. تا ساعت حرکت اتوبوسشان نیم ساعتی به جای مانده است. این وسط مرد بلوچ با لباس محلی اش، شلوار جین پرو می نماید - خدا خدا می کنم معامله اش نگردد و او جین پوش نگردد! ـ. مردی که کیف و مخلفات و متعلقات موبایل می فروشد به دستفروش کناری اش می گوید: می خواهم بروم مرخصی و 24 ساعت در اختیار زن و بچه باشم. برایم این سؤال پیش می آید که مرد از چه کسی می خواهد مرخصی بگیرد، از خودش یا صاحبکار!؟ اسباب بازی فروش هم در میان این دستفروشان هست. از خرس پاندایی که دنبال توپش می دود یا عروسک مردی که هر بار گذرم به خیابان عباسی افتاده، روی دوچرخ هاش سوار بود و قصد پیاده شدن هم ندارد. هلی کوپتری که هر چند دقیقه به پرواز درمی آید و نیازی هم به سوختگیری ندارد! اینها هر بابایی را به هوس می اندازد که دست در جیب کند و سوغاتی برای بچه های چشم به راهش بخرد.

از خوراک و پوشاک تا لاستیک و عطر

مغازه های خیابان عباسی جوری ردیف شده اند که دست به نقد احتیاجات کسانی را که از راه می رسند یا قصد سفر دارند برآورده نمایند. حالا خوراکی باشد یا پوشیدنی یا ابزار فرهنگی! میان مغازه های این خیابان 2 -3 مغازه است که از قضا باز هم حسابی مردانه است اما این بار به کار وسیله زیر پای مردها می آید، آن هم لاستیک فروشی که بیشتر لاستیک هایش مخصوص ماشین های سنگین و اتوبوس است. مغازه دیگری هم آن نزدیکی هاست که انواع و اقسام وسایل تزیینی دارد که به درد عروس بیابان کردن ماشین های خطی و اتوبوس می خورد. از ال ای دی و آویز و پرچم گرفته تا انواع و اقسام چراغ ها و بوق هایی که در خلوتی کویر و سکوت شب هایش به صدا در می آیند برای ماشین های آشنایی که از کنارشان رد می شوند یا از قضا حواسشان به رانندگی شان نیست! البته ناگفته نماند در بین فروشنده های این مردآباد گه گداری فروشنده زن هم پیدا می گردد. آن هم در عطر فروشی هایش که دخترهای فروشنده اش به رهگذران عطر اسپری می نمایند و یکی شان به شوخی کلاه پسر بچه ای را عطر می زند! و دیگری بر شیشه مغازه اش نوشته: عطر بهاری رسید! تا پیش همسایه اش کم نیاورد.

ایستگاه دل ضعفه و شکم های گرسنه!

ایستگاه دل ضعفه نام خوبی است برای اغذیه فروشی های جلوی ترمینال ها و راننده هایی که گرسنه و تشنه از راه آمده اند یا مسافرانی که غذای بین راه نخورده اند. سرکی می کشم در غذا خوری ها، این وقت روز غذا دارند و چند مشتری مشغول غذا خوردن هستند. فقط می بینم چنان با اشتها می خورند که انگار از قحطی آمده اند! از طباخی بوی سیرابی بلند شده و عطر آن پیاده رو را پرنموده است.

گرچه هوا بهاری است اما این هوا بعضی آدم ها را می کشد سمت بستنی، خاکشیر و شربت آبلیمو که خودش حکایتی دارد. غیر از مغازه ای که به طور رسمی این خوراکی ها را می فروشد! آنجا که مغازه ها تمام می گردد، فروشنده سیاری بستنی و شربت آبلیمویی را که چند لیموی تازه در آن غوطه ورند به همراه قالب یخی بزرگ در ظرفی که بیشتر به آکواریوم می ماند، مرتب هم می زند تا تگری گردد و چند جوان خوش تیپ، نفری یک لیوان شربت آبلیمو را یک نفس سر می کشند. نزدیکشان می شوم و آهسته می پرسم: خدا وکیلی بهداشتی هست؟ می ترسم صدایم را فروشنده بشنود و ناراحت گردد. یکی از آن جوانان پاسخ می دهد:آره ما هر بار از اینجا رد می شویم شربت آبلیمو می خوریم، تا الان هم بلایی سرمان نیامده، به نظرم به امتحانش می ارزه. یکی دیگر لیوان خاکشیرش را می گیرد و همان طور که سریع سمت مترو می رود محتویات لیوانش را مزه مزه می نماید.

خیابان عباسی با سر می خورد به بزرگراه

کنار دستفروشان سیار، مرد سه چرخه سواری که همواره حوالی ساعت 5 -6 می آید بساطش را پهن می نماید،در آنجا شمعدان لاله و وسایل کاملاً ایرانی و ظروفی مسی و فیروزه کاری شده به همراه تعدادی از تولیدات برادران چینی وتایلندی دیده می گردد. زن دستفروشی را می بینم که اجناسی که می فروشد با بقیه فرق اساسی دارد. ماکارونی، رب گوجه فرنگی و رشته آش و در کل 2 ـ 3 تکه جنس می فروشد که با هم سنخیتی دارند. به سمتش رفته و از علت کارش می پرسم که پاسخ می دهد: مادر جان از سر بدبختی و بیچارگی است که توی اینجا نشسته ام وگرنه از خدام بود، توی خونه لم بدهم جلوی باد کولر. دختربچه 3 ـ 4 سال های با موهای فرفری سیاه در هیاهوی پیاده رو بدون اینکه گریه کند می رود و می آید و مادرش را صدا می نماید، نمی دانم کدام یک از خانم ها که سرگرم چانه زدن با فروشنده ها هستند مادرش است و من به روزنامه فروشی ای می رسم که انگار آخر خط است، دستفروش ها هم تمام می شوند و فقط مردهایی که کنار موتورهایشان تکیه داده اند انتهای پیاده رو را قرق نموده اند. خیابان عباسی با سر می خورد به بزرگراه بعثت و نصف می گردد! مسافرکش ها هم کاری با من ندارند انگار روی پیشانی ام می خوانند که نه راه آهن می روم، نه کشتارگاه!؟