روستای ازمیغان؛ بهشت گردشگری طبس - کتاب یار مهربان

به گزارش کتاب یار مهربان، روستای ازمیغان به دو علت در بین گردشگران شهره است: شالیزارهای برنج و در کنار آن نخل های خرما که در هیچ منطقه ای نمی توان این دو نوع را در کنار هم دید. با خبرنگاران همراه باشید.

روستای ازمیغان یکی از زیباترین منطقه ها گردشگری طبس است. این روستا در 40 کیلومتری شرق بخش مرکزی شهرستان طبس قرار گرفته است و ساکنان آن به کشاورزی و دام پروری اشتغال دارند.

ازمیغان از معدود روستاهایی است که رودخانه های دائمی دارد و آب آن بیشتر به مصرف کشاورزی و باغداری می رسد. این روستا از لحاظ تنوع گیاهی نیز در سطح استان و کشور نمونه است، به نحوی که در این روستا علاوه بر محصولات جالیزی، نخل و مرکبات و سایر میوه های هر فصل، برنج نیز فراوری می گردد، در واقع شرایط آب و هوایی و بهره مندی این روستا از رودخانه های دائمی است که شرایط کشت برنج و خرما را در اراضی آن در کنار یکدیگر فراهم آورده است. شما می توانید در روستای ازمیغان طبس کشت برنج و درختان خرما را در کنار یکدیگر مشاهده کنید که تقریباً موضوعی منحصربه فرد در کشاورزی است و در کمتر منطقه ای اتفاق می افتد.

این روستا به یمن وجود رودخانه همواره پرآبش چهره ای دگرگون از دیگر روستاهای کویری دارد. اینجا باران و ابر و آب دست دوستی با خاک داده اند و باغ هایش را این گونه پر میوه و زمین هایش را این گونه پر محصول نموده اند.

بافت گیاهی این روستا دو منطقه گرم و مرطوب و گرم و خشک را به طور همزمان شامل می گردد. این روستا در یک دره کم عمق قرار گرفته و از ابتدا تا انتهای این دره آب جاریه و وفور آب در این قسمت از جغرافیای گرم و خشک ایران به حدی بوده که امکان کشت برنج در آن فراهم شده است. بیشتر درختان نخل این روستا خودرو هست و به صورت گروهی رشد نموده اند. به واقع بافت درختان خرمای این روستا به صورت ردیفی و باغ های منظم نیست، بلکه به صورت گروه های 4-5 تایی با هم رشد نموده اند.

در حد فاصل این درختان نخل اراضی به صورت پلکانی درآمده تا شیب منطقه گرفته گردد و در درون این پلیت ها شالیکاری صورت می گیرد.

خانه های روستا شبیه دیگر معماری های کویری است. خشت و گل و خاک با چوب به هم گره خورده اند و ازمیغان را روستایی پر نعمت و سرزنده نموده اند. تمام خانه ها، درهایی باز رو به مهمان دارند و حکایت میهمان نوازی کویری را سر گوش مسافران خسته نجوا می نمایند.

گردشگری روستای ازمیغان

از جمله جاذبه های گردشگری ازمیغان اعم از طبیعی و تاریخی و مفاخر روستا، مزار سید محمد بن جعفر طیار، تخت عروس و آبشار قدمگاه و دو خط نوشته شبیه عربی احتمالاً از دوره محمد بن جعفر طیار و گونه های گیاهی وحشی چون درخت انجیر کوهی با ارتفاع 20 متر و قدمت 300 ساله است.

بعلاوه جاری بودن آب در میان این مزارع و باغات بافت طبیعی و سرسبز و مرطوبی را ایجاد نموده است.

بافت تاریخی ازمیغان با آمیزه ای از شکوه معماری بومی در قسمت جنوبی روستا، در دامنه کوهستان و در جوار مزارع، کشتزارها و باغات شکل گرفته است. در فاصله 5 - 6 کیلومتر بالا دست و پایین دست روستا دو قلعه قدیمی وجود دارد که اهالی آن ها را قلعه دختر می نامند.

شالیزارهای ازمیغان

از جاذبه های روستایی و باغات تا شالیزارها، نخل های به بار نشسته از دامنه های ییلاقی تا چشمه های گوارا و زلال، از بافت قدیمی با معماری بومی با یادمان های تاریخی و فرهنگی و غیره همه و همه از مجموعه های مجذوب کننده برای گردشگران محسوب می گردد

علی رغم اینکه شهرستان طبس در مجموع دارای آب وهوای گرم و خشک است، ولی اگر تفحصی در سطح این شهرستان صورت گیرد می توان از انواع مختلف محصول اثری در آن یافت. طبس به دلیل وسعت و پراکندگی، دارای تنوع اقلیم است که در اثر آن، 57 نوع محصول زراعی و باغی گرجهتی، نیمه گرجهتی و سردسیری، از جمله محصولات پرآب خواه مانند برنج هم در این شهرستان کویری به عمل می آید.

در شهرستان طبس کشت برنج در خزانه از اردیبهشت شروع، از اواخر خرداد نشاء به زمین اصلی کشاورزی منتقل و نشاء شده و محصول برنج هم از مهر برداشت می گردد که به دلیل خشک سالی های پی درپی در سال های اخیر، اکنون برنج تنها در روستای ازمیغان طبس کشت می گردد. در ازمیغان حدود 30 خانوار به کشت برنج اشتغال دارند. البته پیش از این برنج در روستاهای سرند، ماودر، ملوند، امیرآباد و ده محمد طبس نیز کشت می شد که به دلیل افت و کمی آب دیگر خبری از کشت این محصول در این منطقه ها نیست. در روستای ازمیغان طبس هم در مجموع تنها 15 هکتار زیر کشت برنج می رود که پیش بینی می گردد از این سطح حدود 90 تن شلتوک و حدود 60 تن برنج برداشت گردد. محصول برنج روستای ازمیغان بیشتر مصرف داخلی دارد و مقداری هم به شهر طبس ارسال می گردد.

تأمین آب کافی در پی احداث بند سنگی - ملاتی در بالادست روستای ازمیغان و احداث کانال های انتقال آب کشاورزی در پایین دست این بند از مهم ترین دلایل تداوم کشت محصول برنج در روستای ازمیغان طبس است. علاوه بر این ازمیغان روستایی خاص است که محدودیت زمین کشاورزی دارد و در واقع آب موجود در این روستا بیش از زمین کشاورزی است و به همین خاطر است که کشاورزان این روستا به کشت برنج روی می آورند.

برنج چمپا نام برنج خوش طعم و خوش عطر این روستای کویری است. شرایط آب و هوایی و بهره مندی این روستا از رودخانه های دائمی، شرایط کشت برنج و خرما در اراضی در کنار یکدیگر را فراهم آورده است. درو کردن و شالی کوبی نیز به شکل کاملاً سنتی انجام می گیرد.

مزار سید محمد بن جعفر طیار

در سمت چپ جاده اصلی به ازمیغان راه خاکی وجود دارد، در ابتدای آن به تابلوی مزار برمی خورید، این راه ما را به بقعه متبرک سید محمد ابن جعفر طیار می رساند. این مکان یکی از محل های زیارتی طبس و روستای ازمیغان است کسانی که به ازمیغان می آیند حتماً سری به این مکان می زنند.

امازاده در بلندای کوهستانی است که از آنجا روستای ازمیغان در دامنه آن سوی دره دیده می گردد. بنای مزار بسیار نزدیک به کوه ساخته شده است.

قدمت مزار اصلی و اولیه در اول ورود اسلام به ایران بوده است. سال 30 هجری قمری اما این بنا در طول تاریخ بارها از بین رفته و بازسازی شده است. از جمله زلزله سال 1357 طبس که آن را به کلی خراب کرد و اکنون بنای تازه ای بر روی مزار ساخته شده است.

طبق تحقیق آقای دکتر دانش دوست در جلد دوم کتاب طبس شهری که بود در یک نسخه خطی به نام مزارات قهستان که مؤلف آن یکی از اولاد و یا پیروان ابن حسام است (ابن حسام خود در سال 875 ه.ق در گذشته است) شرحی بر مزار ازمیغان نوشته و آورده است که در اینجا محمدجعفر طیار آرام گرفته و تاریخ درگذشت وی را سال فتح خراسان به دست مسلمانان می داند. پس می توان استنتاج نمود که محمدجعفر طیار در سال های 30-29 ه.ق درگذشته است. این بنا در چند مقطع تاریخی بازسازی کلی شده است و در مواقعی مورد بازپیرایی قرار می گرفته است. ظاهراً آخرین آن ها قبل از زلزله در سال 1342 ه.ق بوده و این بنا در زلزله سال 57 به کلی ویران شده و پس از زلزله مجدداً بنایی بر روی مزار ساخته شد.

مردم اعتقاد قلبی خاصی به این مزار دارند و برای زیارت و ادای نذر به این مکان می آیند. از صحن این مزار منظره زیبایی از روستای ازمیغان را شاهدیم.

در مجموعه این مزار شهدای ازمیغان که 4 شهید هستند دفن شده اند.

جهت گردشگران در شالیزارها و از کنار رودخانه دائمی زیبا و با آب زلالی است که به سنگ های سفیدی به تخت عروس ختم می گردد.